Klasterowe bóle głowy – co to za dolegliwość?

Klasterowy ból głowy to charakterystyczny rodzaj dolegliwości, obejmujących jedynie jedną stronę głowy i skupiających się na okolicy oka. Atak bólowy w tej przypadłości trwa od kilkunastu minut do nawet 3 godzin i przebiega z dużym natężeniem, utrudniającym, a nawet uniemożliwiającym codzienne funkcjonowanie. Jakie są przyczyny klasterowych bólów głowy? Czy istnieją sposoby na uniknięcie ataków oraz skuteczne metody ich łagodzenia?

Klasterowe bóle głowy – charakterystyka

Klasterowy ból głowy jest niezwykle charakterystyczny, choć przez wiele osób bywa mylony z migreną. Przede wszystkim w bólu klasterowym pacjent odczuwa dolegliwości po jednej stronie głowy (w przeciwieństwie do migreny, w przebiegu której ból dotyczy zwykle całej głowy – a przynajmniej wydaje się być symetryczny), przy czym skupiają się one prawie wyłącznie w obrębie oczodołu, niekiedy promieniując do skroni, ucha oraz w dół – do policzka. Osoby doświadczające klasterowego bólu głowy opisują go jako pulsujący i rozdzierający, porównując własne odczucia do „wkładania noża w oko” czy do przykładania „rozżarzonego pręta do skroni”.

Klasterowemu bólowi głowy może towarzyszyć szereg innych objawów. Pacjenci podczas ataku skarżą się na nadmierne pocenie skroni, pojawienie się cieknącego kataru i łzawienie oka, w obrębie którego występuje ból, a także na złe samopoczucie, niemożność skupienia się, uczucie niepokoju i zdenerwowania. Dodatkowo u wielu osób obserwuje się zaczerwienienie i opuchnięcie połowy twarzy, opadanie powieki oka, a także nudności czy wymioty. Szacuje się, że atak bólowy może trwać od kilkunastu do nawet 180 minut. Więcej informacji o charakterystycznych objawach towarzyszących znajduje się w artykule: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/uklad-nerwowy/klasterowy-bol-glowy-nie-pomyl-go-z-migrena#klasterowy-bol-glowy-a-migrena.

Klasterowy ból głowy – przyczyny zjawiska. Klasterowy ból głowy a stres

Niestety, do tej pory nie wyszczególniono bezpośrednich przyczyn pojawiania się klasterowych bólów głowy. Z obserwacji lekarzy i naukowców wynika jednak, że istnieją czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia ataków omawianego bólu. Wśród nich wyróżnia się obciążenia rodzinne (krewni osób doświadczających klasterowych bólów głowy mają większe szanse na rozwinięcie się tej dolegliwości w przyszłości), płeć męską (u mężczyzn klasterowe bóle głowy występują 9 razy częściej, niż u kobiet), a także sezonowość (ataki częściej pojawiają się jesienią i wiosną, niż zimą i latem, co może mieć związek z „przestawianiem się” zegara biologicznego w tych porach roku).

Czy zdenerwowanie i brak odpoczynku może być powodem klasterowych bólów głowy? Stres z pewnością nie służy zdrowiu, natomiast do tej pory nie powiązano jego podwyższonego poziomu z omawianymi powyżej objawami.

Leczenie klasterowych bólów głowy

Klasterowe bóle głowy są identyfikowane jako dolegliwość przewlekła, której nie da się wyleczyć całkowicie. Terapia opiera się przede wszystkim na przyjmowaniu konkretnych leków przeciwbólowych o szybkim i silnym działaniu (z uwagi na nagły początek ataku i jego gwałtowny przebieg). Zazwyczaj są to więc leki podawane donosowo (na błonę śluzową) lub też w zastrzykach. Jeśli u danego pacjenta można zidentyfikować „wyzwalacz” klasterowego bólu głowy (na przykład spożycie alkoholu, używanie nikotyny czy też zjedzenie pokarmu z wysoką zawartością histaminy), wówczas dąży się do wyeliminowania tego czynnika z życia codziennego.

Źródła:

1. med. K. Bartoszek, Klasterowy ból głowy [w:] Medycyna Praktyczna, 04.11.2016
2. J. Sinclair, A. Sturrock, B. Davies, M. Matharu, Ból głowy typu napięciowego i klasterowy ból głowy [w:] Medycyna Praktyczna, 24.02.2017
3. Prusiński, Klasterowy ból głowy [w:] Neurologia Praktyczna 2012; 6 (69)
4. Dr hab. n. med. I. Domitrz, Rzadkie bóle głowy imitujące migrenę [w:] Neurologia po Dyplomie 02/2017
5. Dr n. med. B. Maciejewska, dr n. med. Z. Maciejewska-Szaniec, Bóle głowy – diagnostyka i leczenie [w:] Medycyna po Dyplomie 04/2023
6. Tykocki, P. Nauman, T. Mandat, Stymulacja podwzgórza w leczeniu klasterowego bólu głowy [w:] Neurologia i Neurochirurgia Polska 2011; 45, 1