Mięta pieprzowa (Mentha piperita)
W umiarkowanym klimacie Europy i Ameryki Północnej występuje 25 gatunków mięty. W Polsce w stanie dzikim można spotkać 8 gatunków z czego najważniejszą jest (dzięki dużej zawartości olejków zapachowych) jest mięta pieprzowa. Jest to roślina powstała ze skrzyżowania mięt dzikich – zielonej i nadwodnej.
Mięta pieprzowa jest byliną osiągającą 30-90 cm wysokości. Liście są owalnopodłużne, brzegiem nierówno ząbkowane, ostro zakończone i ułożone na łodydze naprzeciwlegle. Kwitnie zebrane są w kłosy, których kolor jest różowy, czerwonawy lub liliowy. Mięta ta nie zawiązuje nasion. Jest to spowodowane tym, że mięta pieprzowa jest mieszańcem dwóch gatunków a jej rozmnażanie możliwe jest jedynie wegetatywne przez dzielenie podziemnych rozłogów. Jest rośliną wprawdzie wieloletnią, ale w uprawach co 4 lata powinno się ją przesadzać na nowe miejsce. Najbardziej lubi ziemie żyzne, wilgotne, bogate w próchnicę i wapń oraz miejsca nasłonecznione. Ze względu na jej dużą ekspansywność należy oddzielać ja od innych roślin uprawnych, gdyż łatwo je zagłusza i staje się chwastem. Jest w pełni mrozoodporna. Miętę z powodzeniem można uprawiać na balkonie.
Surowcem lekarskim są liście, które można zacząć zbierać już drugiej połowie czerwca kiedy na szczytach pędów ukażą się pąki kwiatowe a po odrośnięciu zbiór można ponawiać. Liście zawierają dużo olejku miętowego (w którym 50% to mentol), kwas askorbinowy, karoten, rutyna, kwasy organiczne, pektyny, witaminy (prowitaminy A i C) oraz sole mineralne (m.in. potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo, mangan, miedź i molibden).
Właściwości
- Zwiększa ilość soku żołądkowego oraz żółci ułatwiając trawienie i przyswajanie pokarmów.
- Mentol posiada działanie przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające.
- Olejek miętowy ma działanie odkażające i uspokajające. Stosuje się go zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli.
- Miętę stosuje się też w zaburzeniach nerwowych, bezsenności, migrenie, przeziębieniach — szczególnie z kaszlem, chrypką i koniecznością płukania gardła, a także przy nadciśnieniu.
- Picie herbat (oprócz ulg dla żołądka) poprawia cerę.
- Świeże liście nałożone do ukąszeń przez owady przynoszą ulgę.
Napar
1 łyżkę suszonych liści zalać szklanką wrzątku i pozostawić przez 15 minut pod przykryciem. Po przecedzeniu pić 3 razy dziennie w zaburzeniach trawienia na godzinę przed posiłkiem jako środek żółciopędny i po jedzeniu w bólach brzucha, wzdęciach, zgadze, odbijaniu, przy nerwobólach, bólach stawowych i mięśniowych, a także jako środek uspokajający.
Nalewka
100 g suszonych liści zalewamy 0,5 l 70% spirytusu i odstawić co najmniej na 7 dni. Pić 10-20 kropli 3 razy dziennie w dolegliwościach wymienionych przy naparze z mięty pieprzowej
Mięta znalazła swoje miejsce w kuchni. Herbaty, soki z dodatkiem liści są bardzo popularnym napojem orzeźwiającym i chłodzącym. Świeże liście dodaje się do mięs, sałaty, gotowanych ziemniaków (którym dodaje świeżości, jeśli te są ze starego zbioru), sosów, farszów, a nawet twarogów.
W przemyśle cukierniczym stosuje się olejek miętowy do produkcji orzeźwiających cukierków. W wielu krajach popularne są wreszcie miętowe wódki, likiery i poncze. Bardzo popularny jest orzeźwiający drink mojito (mohito): na dno szklanki 2 płaskie łyżeczki cukru trzcinowego, wycisnąć sok z połowy limonki, dodać liście mięty, dodać 45 ml białego rumu, lód i uzupełnić wodą. Idealny na upały.
Mięta ma również zastosowanie w kosmetyce. Zawarty w jej zielu mentol jest podstawowym surowcem do produkcji pasty do zębów, płynów do ust, kremów do masażu, dodatków do kąpieli i innych kosmetyków. Menton natomiast jest wykorzystywany jako składnik perfum.